Баары толору туһанан — сайдыыга, бииргэ тутуһан — кэскиллээх аартыкка
СӨ үөрэх уонна наука миниистирин бастакы солбуйааччы Ф.В.Габышева Таатта улууһугар үлэҕэ саҥа киирбит дьиэлэрдээх үөрэх тэрилтэлэригэр сырытта, үлэ-хамнас хайдах баран иһэрин билистэ. Игидэй, Тыараһа оскуолаларыгар саҥа тутуллуохтаах дьиэлэргэ тутууга бэлэмнэниини көрдө-иһиттэ. Феодосия Васильевна Таатта улууһун баһылыгын Михил Соровы кытта оскуолалар, эбии үөрэхтээһин, оҕо саадтарын салайааччыларын, кэллэктииптэри кытта көрсөн кэпсэттэ, дьон-сэргэ тус санаатын иһиттэ. Туора Күөл оскуолатыгар кылаастар, спортивнай саала, кабинеттар, аактабай саала, остолобуой ситэриллэн, үлэ күргүөмнээхтик ыытылла турара тута көстөр. Көрүдүөргэ, холларга оскуола историятын, үлэ ис хоһоонун көрдөрөр стендэлэр тупсаҕайдык оҥоһуллубуттар. Көрсүһүүгэ сэттис кылаас үөрэнээччилэрэ «Дорҕоон» вокальнай-инструментальнай ансаамбыллара оонньооһуннара, вокальнай ансаамбыл «Айар ыллыктар» ырыалара, уолаттар триолара, сэттис кылаас үөрэнээччитэ Арсен Кузьмин ырыата, «Дьиэрэҥкэй» ансаамбыл үҥкүүтэ сүргэни көтөхтүлэр. Кэнсиэри салайбыт тохсус кылаас үөрэнээччилэрэ Даша Егорова, Айтал Аянитов оҕо аймах махталын ситэрэн биэрдилэр. Туора Күөл оскуолатыгар урут да, билигин да үөрэх-билии хаачыстыбата үрдүк. Учууталлар оҕону үөрэхтэрин сэргэ наукаҕа сыһыаран конференцияларга, чинчийиилэргэ, эбии үөрэхтээһиҥҥэ утумнаахтык үлэлэһэллэр. Итиннэ эбии, билигин үс айар куттаах эр дьон педагогтар үлэлии сылдьаллара төһүү күүс буолар. Педагог-балетмейстер, С.Зверев-Кыыл Уолун аатынан СӨ үүҥкүү тыйаатырыгар уһуннук солистаабыт С.Андросов үҥкүүгэ, талааннаах ырыаһыт, культура уонна искусство коллеһын выпускнига Г.Васильев ырыаҕа хаһыс да сылларын таһаарыылаахтык үлэлииллэр. ВИА-ны уопуттаах педагог, музыкант идэлээх, дэгиттэр талааннаах Е.Наумов быйылгы үөрэх дьылыттан салайар. Дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччы О.Гуляева кинилэри улахан махталынан ааттаталыыр. Бу күн улуус үөрэҕин тэрилтэлэрин салайааччыларыгар төгүрүк остуол ыытылынна. Тэрээһиҥҥэ элбэх киһи санааларын үллэһиннилэр. Улуус баһылыга М.Соров, баһылыгы социальнай боппуруостарга солбуйааччы И.Сивцева, үөрэх улуустааҕы салалтатын начальнига А.Миронова күүһү, өйү-санааны түмэр «Таатта иитэр-үөрэтэр эйгэтэ» кластер тэриллэн үлэлиирэ билиҥҥи кэмҥэ тоҕоостооҕун эттилэр. Тааттатааҕы оҕо искусствотын оскуолатын дириэктэрэ Д.Попова музыканан бүттүүн дьарыктаныы оҕо, улахан да дьон дьоҕурдара аһылларыгар төһүү буолбутун иһитиннэрдэ. «Улуус киинигэр оҕо искусствотын дыбарыаһа тутуллара буоллар диэн баҕалаахпын», — диэтэ. «Сулусчаан» оҕону сайыннарар киин – оҕо саадын сэбиэдиссэйэ Е.Алексеева олоҥхо педагогикатынан Илин эҥэр хас да улууһун оскуолаларын хабан үлэлииллэрин, оҕолору саахымакка уруккуттан дьарыктыылларын, билигин улуус элбэх уһуйааннара утумнаахтык ылсыбыттарын кэпсээтэ. Тыл эппит дьон оҕо саадыттан саҕалаан кырачаан айар дьоҕурун сайыннарарга эбии үөрэхтээһини кэҥэтэр соруктаах үлэлэр ыытыллалларын билиһиннэрдилэр. Маннык дьаһаныы кэнчээри ыччат үөрэнэргэ баҕатын күүһүрдэр бигэ тирэх буоларын ыйдылар. Феодосия Васильевна салгыы Игидэй орто оскуолатын дириэктэрэ В.Лопатины, нэһилиэк баһылыгын Р.Захаровы, Кыйытааҕы «Сардаана» оҕо саадын сэбиэдиссэйин В.Чемпина-Варламованы, Тыараһа орто оскуолатын дириэктэрин П.Полускины, бэтэрээн учуутал П.Чехордуну кытта көрсөн кэпсэттэ. Тыараһалар саҥа оскуолаларын тутуутун өссө төгүл туруорустулар. Игидэйгэ саҥа таас оскуола тутуллар былаһааккатын, тутуу ыытылларыгар бигэргэммит бырайыагы, оскуола билиҥҥи туругун, иитии-үөрэтии үлэтин көрдөрдүлэр, билиһиннэрдилэр. Феодосия Васильевнаны кытта миниистир көмөлөһөөччүтэ А.Гуляева, министиэристибэ ресурснай хааччыйыыга киинин дириэктэрэ В.Аржаков, өрөспүүбүлүкэҕэ элбэх саҥа таас оскуолалары туппут уонна тута сылдьар «Монтажник» ХЭТ салайааччы А.Ханин сырыттылар. Икки оскуоланан сылдьан баран Ф.Габышева иитии-үөрэтии үлэтэ дириҥ ис хоһоонноохтук ыытылларын, учууталлар үүнэр көлүөнэни киһи быһыытынан иитиигэ, билии-көрүү өттүнэн сайыннарыыга көдьүүстээхтик үлэлииллэрин бэлиэтээтэ. Кэлин уон сылга Тааттаҕа тутуллубут Уус Таатта, Чычымах, Чөркөөх, Баайаҕа, Харбалаах орто оскуолалара, Чөркөөххө саҥа таас оҕо саада, Кыйыга оҕо саада бары ирдэбиллэргэ толору эппиэттииллэрин, манна оҕо аймах иитиллэригэр, үөрэнэригэр дьиҥ кыһамньылаах үлэ ыытылларын бэлиэтээтэ. Тыа сиригэр үчүгэй оскуола, оҕо саада баар буоллаҕына дьон-сэргэ олохсуйарын, олорор усулуобуйа тупсарыгар кыах үөскүүрүн эттэ, онно эрэнэрин биллэрдэ. Маны сэргэ, Игидэй орто оскуолатын таас дьиэтин бырайыага федеральнай бырагыраамма испииһэгэр киирбитинэн, үбүлэниигэ кэпсэтиилэр ыытыллалларынан, тутуу саҕаланарыгар эрэл баарын иһитиннэрдэ. Көрсүһүүлэр түмүктэригэр Туора Күөл оскуолатын үлэ уруогун кабинета модульнай станогу, спортивнай инвентары, Игидэй оскуолата уонна «Сатабыл» оҕо айымньытын сайыннарыы киинэ робототехника кэмпилиэктэрин тутан үөрдүлэр, кэнчээри туһугар өссө күүскэ үлэлииргэ тирэх ыллылар. Улуус баһылыга М.М.Соров үөрэх тэрилтэлэригэр таас дьиэлэри тутуу кэскиллээҕин, бу өттүнэн улууска сайдыы суоллара баар буолбуттарын иһитиннэрэн туран үөрэх уонна наука министиэристибэтигэр, чуолаан Феодосия Васильевнаҕа, тыа сиригэр, Тааттаҕа үөрэхтээһин сайдыытыгар киллэрсэр сүдү кылаатын, дьон-сэргэ иннигэр эппит тылын хайаан да толорорго дьулуурдааҕын, норуот улахан ытыктабылын ыларын үрдүктүк тутан сыаналаата, махталын биллэрдэ. Таатталар инникитин баары өссө көдьүүстээхтик туһанан, ыччаппыт сайдыы саҥа аартыктарынан эрэллээхтик хардыылыырыгар туруулаһан үлэлиэхпит диэн эрэннэрдибит.
