40-ча сыл сылгыһыттаабыт Валерий Евсеев сүбэлэрэ

“Таастаах” сопхуос күннээн-күөнэхтээн олорорун саҕана манна 2,5 тыһыынча сыспай сиэллээх иитиллэр этэ. Онтон сопхуос эстибитин кэннэ, сылгы ахсаана сыыйа симэлийэн барбыт. Билигин Таастаахха сылгыны бааһынай хаһаайыстыбалар уонна кэтэх ыаллар эрэ иитэллэр. Ол да буоллар, ыал аайы 1-2 лии сылгылаахтар. Уопуттаах сылгыһыт Валерий Семенович бу төрүт салаа туһунан бэйэтин санаатын үллэстэр. Өртөөһүнү тиит көтөҕөтө түстэҕинэ ыытыллыахтаах * Сопхуос саҕана мелиорация диэн олус наадалаах тэрилтэ баара. Сири утары ыраастаан иһэллэрэ. Оттон билигин өртөөһүнү ыытыыга көҥүл ылыаххын наада. Дьиҥэ, күһүн тиит көтөҕөтө түстэҕинэ, ханныктаах даҕаны баһаар барбат. Ити кэми мүлчү туппакка, өртүөххэ сөп. Саас өртүүр олус кутталлаах. Сыгынахха уот саһан хаалар. Биһиги үрэхтэрбит торфалаахтар, онон вулкан лаабатын курдук күл буолан хаалар. Өртөөһүн кыайан ыытыллыбатын түмүгэр, сылгы иһэ дар үөн буолар. Тайах эмиэ үөннээх буолааччы. Сир-дойду өртөммөтөҕүнэ, сойуо диэн ыарыы үөскүүр. Урут киһи барыта анал сирдээх, ону көрөр-истэр, ыраастыыр буолара. Отордооһуну тэрийии эмиэ туһалаах буолуон сөп. Билигин сайын сылгы дьиэ таһыттан арахпат буолла. Ил Дархан сөпкө дьаһайда * Ил Дархаммыт Егор Борисов сылгы иитиитигэр туһуламмыт быйыл күһүн таһаарбыт “СӨ сылгыны үөрдээн иитиини сайыннарыыга дьаһаллар тустарынан” Ыйааҕын олус биһирээтим. Эдэр сылгыһыты бу идэ ымпыгар-чымпыгар үөрэтиэххэ диэбитэ саамай сөп. Урут Харбалаахтааҕы СПТУ-18 сылгыһыт үөрэҕэ баара. Биир сыллаах. Онно үөрэннэххинэ, хамнаһыҥ эбиллэр буолара. Билигин оннук тэрийиэххэ. Наһаа үчүгэйдик үөрэтэн баран, салгыы өссө практикаҕа ыыталлара. Сылгыһыт сылгыһыты кытта билсэрэ олус туһалаах. Саамай үчүгэй үөрэх диэн ол буолар. Маны таһынан сылгыны атастаһыы, мэнэйдэһии улахан суолталаах. Дэриэбинэттэн тэйиччи 20-30 км сиргэ бааза туттар буоллахтарына, эмиэ туох эрэ көмө оҥоруохха. Үп ылан баран, чугас тутталлара табыллыбат. Оччоҕо сылгы дьиэ таһыттан тэйиэ этэ. Эдэр дьон сылгыны билбэттэрэ бэрт. Сир харатыттан ынахтыы аһатан бараллар. Ол сылгыга улахан охсуулаах: хаһан аһыырга үөрэммэт уонна от ороскуоттанар. Ынахтыы аһыы турар сылгы сылгы буолбатах. Ыйаах ис хоһоонун эдэр сылгыһыттары кытта анаан-минээн ырытыһыахха. Оччоҕо хамсааһын тахсыаҕа.