Орто Халыма улууһун олохтоохторо бырабыыталыстыбаҕа тутуу боппуруостарын туруорустулар
СӨ Бырабыыталыстыбатын отчуоттуур бөлөҕө кулун тутар 24-27 күннэригэр Берёзовка нэһилиэгэр кэлэн үлэлээтэ. Манна кинилэр ордук чорботон оскуола өрөмүөнүн уонна нэһилиэги уу ылбат сиригэр көһөрүүнү көрдүлэр. Оробуочай бөлөҕү СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Игорь Германович Никифоров салайан илдьэ сырытта. Березовкаҕа олохтоох оскуолаҕа сырыттылар, дьону кытта сирэй көрсөн санааларын иһиттилэр. Ол кэнниттэн куоракка кэлэн тэрилтэ салайааччыларын кытта улууска ыытылла турар тутуулар сүнньүлэринэн, ону кытта үлэ түмүктэринэн көрсүһүүнү тэрийдилэр. Игорь Германович эппитинэн, Берёзовкаҕа диэри суол-иис туруга ама, онон тиэйии-таһыы үлэтигэр улахан бытаарыы тахсыа суохтаах. Күн бүгүн уматык уонна таас чох 50% тиэллибит. Нэһилиэнньэттэн даҕаны бу чааһыгар этинии киирбэтэх. «Муус устар 20-гэр диэри бөһүөлэги көһөрүүгэ ханнык бырагыраамаларга кыттыахпытын сөбүн быһаарыахпыт. Ол кэнниттэн туһааннаах суоттааһыны оҥорон баран, улуус салалтатын уонна нэһилиэк олохтоохторун кытта сүбэлэһиэхпит. Оскуоланы көрдүбүт. Кырдьык, хара маҥнайгыттан матырыйаала итэҕэс кэлэн, тутуу хаачыстыбата суохтук ыытыллыбыт. Бу күннэргэ өрөмүөнү ыытыы ороскуотун ааҕыыга специалистары ыытыахпыт. Биллэн турар, бу биир сыллаах үлэ буолбатах. Быйыл үбүлээһинин ситиһиэхпит уонна дьиэ температурнай режимин бастакы уочарат быһаарыахпыт», — диэтэ Игорь Германович. Салгыы бөлөх салайааччыта улууска бара турар тутууларга тохтоото, чуолаан Оҕо искусствотын киинин туһунан Евгений Михайловичтан сураста. Түмүккэ бу тутуу туһунан толору информацияны бэлэмнээн ыыталларыгар сорудахтаата. Улуус киинигэр хаһыс да сылын аэровокзал дьиэтин тутуута аһаҕас турар. Маныаха балаһыанньа хайдаҕын ыйыттылар. «Аэропорты Севера» ФГУП Орто Халыматааҕы филиалын дириэктэрэ Валентин Бубякин Тырааныспар министиэристибэтин бырагырааматыгар киирбэтэхтэрин, быйыл көтөр былаһаакканы күрүөлээһиҥҥэ, уматык ыскылаатыгар диэн 260 мөлүйүөн көрүллүбүтүн билиһиннэрдэ. Дьиҥэр, 2007 сыллааҕы бырайыак баарын, ол саҕана экспертизаны ааспытын, оччотооҕу сыананан аэровокзал тутуутун ороскуота 156 мөлүйүөҥҥэ тэҥнэһэрин сиһилии кэпсээтэ. Ол кэнниттэн уон сыл ааста. Билиҥҥи сыаната төһө буоларын ким да билбэт. Онон тутуу чопчу бу сыллаахха ыытыллыа диэн этэргэ эрдэ. «Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү» федеральнай бырагыраама быйылгынан тохтуурдиэн баар. Бу боппуруос барыбытын долгутар. Күн бүгүн улуус киинигэр 23 элбэх кыбартыыралаах дьиэ хаарбах туруктааҕынан быһаарыллыбыта, анал экспертизаны ааспыта. Игорь Германович быһаарбытынан, бу бырагыраама салгыы үлэлиир чинчилээх. 2018 сылга бырагыраама тиһиктэрэ бэлэмнэниэхтэрэ уонна регионнар икки ардыларыгар дуогабардар түһэрсиллиэхтэрэ диэтэ. Холобурдаан эттэххэ, үбүлээһин 35% федеральнай, 60% регион, 5% муниципальнай бюджеттартан барарын курдук тиһик оҥоһуллуон сөп. Маныаха даҕатан эттэххэ, билигин биһиэхэ ыытылларын курдук мастан мас саҥа дьиэҕэ көһөрүү номнуо хаалынньаҥ олох бэлиэтэ буоларын, итини ааһан үйэтэ суоҕун специалистар бэлиэтииллэр. Онон аныгылыы каркаһынан тутуу биитэр контейнер типтээх тутуулар ордук табыгастаахтарын ыйаллар. Итини толкуйдуурга сүбэ бэрилиннэ, буолаары буолан, маннык тутуулар биһиэхэ бааллар («Ярмонга» атыы-эргиэн киинэ уонна саҥа тутулла турар оҕо саада). Көрсүһүү кэмигэр улууска сытыытык турар каадырынан хааччыллыы боппуруоһа күөрэйдэ. Маныаха бэйэтин санаатын СӨ Үөрэҕин миниистирэ Владимир Анатольевич Егоров эттэ: «Бүгүн мин улуус оскуолаларын дириэктэрдэрин кытта көрсүстүм. Онно кэккэ этиниилэр киирдилэр. Холобур, тыа сиригэр учууталы үлэлэтэр инниттэн хаһыс да сылын «Жилище» бырагыраама үлэлиир. Ол чэрчитинэн эдэр специалист 5 сыл үлэлээбитин кэннэ дьиэ ылынар кыахтаах. Дириэктэрдэр бэлиэтээбиттэринэн, бу бырагыраама төттөрүтүн учууталы бэйэлэриттэн ыытар туһугар үлэлии турар буолан тахсар. 5 сыл үлэлээн баран улууска хаалбакка, Дьокуускайга дьиэ ылыналлар уонна көһөн баран хаалаллар. Итини таһынан «Мин өрөспүүбүлүкэм XXI-c үйэҕэ» бырагырааманан ыытыллар тутууларга, чуолаан оҕо саадтарыгар күрүөлээһин бырайыакка тоҕо киирбэтин ыйыттылар. Дьиҥэр, хайа баҕарар оҕо тэрилтэтэ күрүөлээх буолара ирдэнэр. Салгыы куоракка тутулла турар саҥа оҕо саада икки эрэ бөлөххө аналлааҕын сурастылар». Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы быһаарбытынан, үтүө дьыала хамсааһынынан барар тутуулар муниципальнай тэриллии тус интэриэһэ буоларынан, киниттэн эмиэ үлэни эрэйэр. Күрүөлээһин, тупсарыы курдук үлэлэри МТ бэйэтэ оҥоруохтаах. 1 из 3 Оттон куоракка тутулла турар оҕо саадын боппуруоһугар улуус баһылыга Евгений Михайлович сөптөөх суолу тобулуохпут диэн эрэннэрдэ. Оттон каадыр боппуруоһугар Үөрэх миниистиригэр туһаайан, улууска күн бүгүн араас предметтэргэ 25 учуутал миэстэтэ аһаҕас турарын, «Жилище» бырагырааманан 19 учуутал үлэлии сылдьарын билиһиннэрдэ. Бу үлэлии сылдьар учууталлар хайалара даҕаны улууска хаалбата биллэр. Онон эмиэ специалиска куруук наадыйыы баар буоларын ыйда. Үөрэхтээһиҥҥэ эрэ буолбакка, доруобуйа харыстабылыгар эмиэ кыһалҕа баарын уонна бу боппуруоска улуус бэйэтин көрүүлэрин уонна этиилэрин соторутааҕыта министиэристибэҕэ тиксэрбитин эттэ уонна Владимир Анатольевичка Дьокуускайга тиийдэҕинэ ону билсэригэр көрдөстө.
